Joachim Johann Mader's De scriptis et bibliothecis antediluvianis

Authors

  • Diego Baldi Istituto di Scienze del Patrimonio Culturale - CNR

DOI:

https://doi.org/10.6092/issn.2283-9364/11163

Keywords:

Joachim Johann Mader, Andreas Schmid, History of Libraries, Antediluvian Libraries, Ancient Libraries, Bible

Abstract

Joachim Johann Mader's De scriptis et bibliothecis antediluvianis appeared in 1666 as the praefatio of the De bibliothecis atque archivis virorum clarissimorum libelli, the first anthology of treatises on the history of libraries. In his essay, the scholar reconstructs the history of the discovery of the alphabet, writing and the first books. Thanks to the De bibliothecis antediluvianis, Mader completed his anthology with a good piece of news about a mythical period which was not previously well known or studied. Moreover, Mader could give a conceptual framework to the collection.

References

ADB 1877 = Allgemeine Deutsche Biographie, v. 6, Leipzig, Dunder et Dumblut, 1877.

AGL 1751 = Allgemeines Gelehrten-Lexicon. v. 3. Leipzig, Johann Friedrich Gleditsch, 1751.

Albanese 2008 = Massimiliano Albanese. Marliani, Bartolomeo, in Dizionario Biografico degli Italiani. v. 70. Roma, Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani, 2008, pp. 597-600.

Albertini 1510 = Opusculum de mirabilibus novae et veteris urbis Romae editum a Francisco de Albertinis [coloph.]: Impressum Romae per Iacobum Mazochium Romanae Academiae Bibliopolam qui infra paucos dies epytaphiorum opusculum in lucem ponet anno Salutis. M D X Die IIII. Febr.

Andrés 1834 = Dell'origine, progressi e stato attuale d'ogni letteratura di Giovanni Andrés della compagnia di Gesù, 3. ed., Milano, per Giovanni Silvestri, 1834.

Backus 2006 = Irena Backus. Early Christianity in Michael Neander’s Greek-Latin Edition of Luther’s Catechism, in History of scholarship: a selection of papers from the Seminar on the History of Scholarship held annually at the Warburg Institute, edited by C.R. Ligota and Jean Louis Quantin. Oxford - New York, Oxford University Press, 2006, pp. 197-230.

Baldi 2020 = Il praeceptor e le antiche biblioteche: il De bibliothecis deperditis ac noviter instructis di Michael Neander, saggio introduttivo e commento a cura di Diego Baldi, traduzione di Stefano Cianciosi, Roma, CNR edizioni, 2020.

Baldi 2017 = Diego Baldi. De bibliothecis syntagma di Justus Lipsius. L’apice di una tradizione, l’inizio di una disciplina. Roma, CNR – ISMA, 2017.

Baldi 2014a = Diego Baldi. Conrad Gesner, i "Loci Communes" dello pseudo Massimo Confessore e la "Melissa" del monaco Antonio. «Bibliothecae.it» 3 (2014), 1, pp. 19-61.

Baldi 2014b = Diego Baldi. La Biblioteca Vaticana nel De bibliothecis antiquis di Andrea Fulvio: un nuovo modello di realtà bibliotecaria. «Bibliothecae.it» 3 (2014) 2, pp. 15-53.

Baldi 2011a = Diego Baldi. la Bibliotheca Corviniana di Buda e la praefatio ad Salvianum (ovvero l’Epistola de Bibliothecis) di Johannes Alexander Brassicanus. «il Bibliotecario» 1-2 (2011), p. 125-194.

Baldi 2011b = Diego Baldi. Il De Bibliothecis di un archiatra: la epistola medicinalis 2.3 di Johann Lange (1485-1565) e il De Bibliothecis deperditis di Michael Neander (1525-1595).«il Bibliotecario» 3 (2011), p. 27-112.

Baldi 2010a = Diego Baldi. A Bibliothecis di Fulvio Orsini. «il Bibliotecario» 3 (2010), p. 125-158.

Baldi 2010b = Diego Baldi. Biblioteche antiche e nuove nel De mirabilibus urbis di Francesco Albertini. «Roma nel Rinascimento», (2010), pp. 199-241.

Barham 1846 = Francis Barham. The Life and the Time of Johann Reuchlin or Capnion, the Father of the German Reformation. London, Darton, 1846.

Bartholin 1670 = Thomae Bartholini De Bibliothecae Incendio Dissertatio Ad Filios, Hafniae, typis Matthiae Godicchenii, anno M. DC. LXX.

Basilius 1596 = Basilii Seleuciae Isauriae episcopi, qui I. Chrysostomo contubernalis fuit, opera quae exstant, nonc primum eruta, et in lucem edita, In bibliopolio H. Commelini, M D XCVI.

Battaglia 1936 = Felice Battaglia, Enea Silvio Piccolomini e Francesco Patrizi. Due politici senesi del Quattrocento, Siena, tipografia Lazzeri, 1936.

Bauer 2020 = Stefan Bauer, The Invention of Papal History: Onofrio Panvinio between Renaissance and Catholic Reform.Oxford, University Press, 2020.

Bauer 2014 = Stefan Bauer, Panvinio Onofrio, in Dizionario biografico degli italiani, v. 81, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 2014, pp. 36-39.

Brassicanus 1530 = D. Salviani massyliensis episcopi, de vero iudicio et providentia Dei, ad S. Salonium Episcopum Vienensem Libri viii cura Ioanni Alexandri Brassicani Iureconsulti editi. Basileae, in officina frobeniana, mense augusto, anno M D XXX.

Beccadelli 1538 = De dictis et factis Alphonsi Regis, Basileae, 1538.

Bertolotti 1880 = Antonino Bertolotti. Bartolomeo Marliano: archeologo nel secolo XVI. «Atti e Memorie delle Regie Deputazioni di storia patria per le provincie dell’Emilia», n. s., IV (1880), pp. 107-138.

Biblia 1826 = Biblia Sacra Vulgatae Editionis Sixti Quinti Pont. Max. Jussu Recognita Atque Edita Romae ... 1593. Francofurti, typis et sumtibus Andreae, MDCCCXXVI.

Bibliotheca 1678 = Bibliotheca vetus et nova, Altdorfi, impensis Wolfgangi Mauritii et Haeredum Johannis Andreae Endterorum, M. DC. LXXVIII.

Biografia 1827 = Biografia universale antica e moderna ossia Storia per alfabeto della vita pubblica e privata di tutte le persone che si distinsero per opere, azioni, talenti, virtù e delitti. Opera affatto nuova compilata in Francia da una società di dotti ed ora per la prima volta recata in italiano con aggiunte e correzioni, v. 33. Venezia, presso Giovanni Battista Missiaglia, 1827.

Born 1941 = Lester K. Born, Baldassare Bonifacio and his Essay de Archivis «The American Archivist» 4/4 (1941), p. 221-237.

Brigante Colonna 1955 = Gustavo Brigante Colonna. Gli Orsini. Milano, Ceschina, 1955.

Bonifacio 1632 = Balthassaris Bonifacii de archivis liber singularis: Item Praelectiones et Civilium Institutionum Epitome. Venetiis, apud Jo. Petrum Pinellium, MDCXXXII.

Buora 2015 = Maurizio Buora, Pignoria, Lorenzo, in Dizionario Biografico degli Italiani, v. 83, Roma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2015.

Buzàs 1986 = Ladislaus Buzàs. German library history, 800-1945. Translated by William D. Boyd with the assistance of Irmgard H. Wolfe. Jefferson; McFarland & Co. 1986.

Capecci 2005 = Angelo Capecci, Il pregiudizio storico: il problema della storiografia filosofica, Roma, Città nuova, 2005.

Cardona 1587 = Ioan. Bapt Cardonae episc. Dertosani De regia S. Laurentii bibliotheca. De pontificia Vaticana. De expungendis haereticor. propriis nominib. De diptychis. Tarracone, Apud Philippum Mey, MDXXCVII.

Cassiano 1588 = Ioannis Cassiani eremitae De institutis renuntiantium Libri XII. Collationes Sanctorum Patrum XXIV, Romae, Ex Typographia Vaticana, M.D.LXXXVIII.

Cassiodorus 1650 = M. Aurelii Cassiodori ... Opera omnia quae extant, Genevae, sumptibus Petri Chovet, Anno M D C L.

Castiglione 1657 = Fulvii Ursini vita auctore Iosepho Castalione, Romae, Typis Varesij, 1657.

Catalogus 1684 = Catalogus Insignium Et Selectiorum Librorum Nitidorum Atque Immaculatorum. B. Joachimi Johannis Maderi. Qui Illustris Academiae Iuliae conceßione Auctione Constituta publice distrahentur Initium, Deo volente, fiet die VII. Septemb. Anno 1684. Helmestadii, Hammius, 1684.

Cellini 2004a = Giuseppina Alessandra Cellini. Il contributo di Fulvio Orsini alla ricerca antiquaria. Roma, Accademia nazionale dei Lincei, 2004.

Cellini 2004b = Giuseppina Alessandra Cellini. Le Imagines di Fulvio Orsini nella calcografia nazionale? «Rendiconti dell’Accademia Nazionale dei Lincei. Classe di Scienze morali, storiche e filologiche», 15 (2004) 3, pp. 477-530.

Ceresa 2012 = Storia della Biblioteca Apostolica Vaticana. A cura di Massimo Ceresa. v. 2. Città del Vaticano, 2012.

Ceresa 2004 = Massimo Ceresa, Andrea Fulvio erudito, antiquario e classicista in Roma nella svolta tra Quattro e Cinquecento. Atti del Convegno Internazionale di Studi, a cura di Stefano Colonna. Roma; De Luca Editori d’Arte. 2004, pp. 143-149.

Ceresa 1998 = Massimo Ceresa, Fulvio, Andrea in Dizionario Biografico degli Italiani. v. 50. Roma; Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani. 1998, p. 709-712.

Chiarelli 1932 = Giuseppe Chiarelli, Il “De Regno” di Francesco Patrizi, «Rivista Internazionale di Filosofia del Diritto», XII (1932), p. 716-738.

Chronicon 1859 = Das Chronicon Montis Sereni: Kritisch Erläutert von Julius Otto Opel, Halle, Verlag der Buchhandlung des Waisenhauses, 1859.

Chytraeus 1561 = In Genesin enarratio, tradita, ut ad lectionem Textus Bibliorum auditores invitarentur, a Davide Chytraeo, Vitebergae, excudebat Iohannes Crato, anno M.D.LXI.

Classen 2017 = Old Age in the Middle Ages and the Renaissance: Interdisciplinary Approaches to a Neglected Topic. Edited by Albrecht Classen, v. 3, Berlin, New York; De Gruyter, 2017.

Clemens alexandrinus 1641 = Clementis Alexandrini opera graece et latine quae extant, Lutetiae Parisiorum, Typis Regis, M. DC. XXXXI.

Cluver 1616 = Philippi Cluveri Germaniae antiquae libri tres, Lugduni Batavorum, apud Ludovicum Elzevirum, Anno M DC XVI.

Cochetti 1989 = Maria Cochetti. Gabriel Naudé, Mercurius Philosophorum. «Il Bibliotecario», 22 (1989), pp. 61-104.

Comestor 1699 = Petri Comestoris Historia Scholastica, Matriti, ex officina Antonii Gonçales de Reyes, Anno M. DC. XC. IX.

Concili 1963 = Concili ecumenici e fatti principali del pontificato di Sisto V: affreschi manieristici della Biblioteca vaticana. Roma; Ente provinciale per il turismo, [1963].

Constantinus Manassis 1616 = Constantini Manassis Annales, Lugduni Batavorum, ex officina Ioannis Patii, Anno M. D. C. XVI.

Conring 1674 = De antiquitatibus academicis dissertationes plurimis locis secunda hac editione emendatae: Accessit supplementorum ejusdem argumenti liber unus. Quibus reipublicae literariae omnis aevi status illustratur. Helmestadii, apud Henningum Mullerum, Anno M D C LXXIV.

Cordier 1648 = S.P.N. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini Homiliae XIX in Jeremiam Prophetam hactenus ineditae, ac nunc demum ex antiguissimo codice m.s. Regiae Bibliothecae Scorialensis descriptae et Latinitate donatae a Balthasare Corderio Antverpiensi Soc. Jesu Theologo. Antverpiae, ex officina plantiniana Balthasaris Moreti, M. DC. XLVIII.

Dahlgren 1969 = Stellan Dahlgren. Emund Gripenhielm, in Svenskt biografiskt lexikon, v. 17, Stockholm, 1969, p. 314.

DBE 1998 = Deutsche Biographische Enzyklopädie. Herausgegeben von Walther Killy und Rudolf Vierhaus. B. 8. München; K. G. Saur. 1998.

DBE 1997 = Deutsche Biographische Enzyklopädie. Herausgegeben von Walther Killy und Rufolf Vierhaus. B. 6. München; K. G. Saur. 1997.

DBE 1995 = Deutsche Biographische Enzyklopädie, herausgegeben von Walther Killy, b. 2. München, K. G. Saur, 1995.

De Bury 1998 = Riccardo de Bury. Philobiblon. A cura di Pino di Branco. Milano, La Vita felice, 1998.

De Bury 1960 = Richard de Bury, Philobiblon. The text and translation by E. C. Thomas, edited with a foreword by Michael Maclagan. Oxford, Blackwell, 1960.

De Bury 1954 = Riccardo da Bury. Philobiblon. Edizione critica a cura di Antonio Altamura, Napoli, Fiorentino libraio, 1954.

De Bury 1922 = Richard de Bury. Philobiblon eller om kärleken till böckerna. Med indledning, latinsk text och anmärkningar utgifven och översatt af Axel Nelson. Stockholm, Föreningen för bokhandverk, 1922.

De Bury 1914 = Il "Philobiblon" di Riccardo de Bury, vescovo Dunelmense. A cura di Marco Besso. Roma, Biblioteca Besso Editrice, 1914.

De Capua 2014 = Paola De Capua, Le lettere di Francesco Patrizi, Messina, Centro Internazionale di Studi Umanistici, 2014.

De Chambure 1831 = Maillard de Chambure. Notice biographique et critique sur B. de Chasseneuz. Dijon, Frantin, 1831.

De Chasseneuz 1529 = Barthelemy de Chasseneuz. Catalogus gloriae mundi. Lugduni, per Dionysium de Harsy, 1529.

De Nolhac 1884 = Pierre De Nolhac. Les Collections d’Antiquités de Fulvio Orsini. «Mélanges d'archéologie et d'histoire de l’École française de Rome», 4 (1884), pp. 139-231.

De Nolhac 1887 = Pierre De Nolhac. La Bibliothèque de Fulvio Orsini. Paris, F. Vieweg, 1887

De Smet 1998 = Rudolf De Smet. Les études lipsiennes 1987-1997: état de la question, in The world of Justus Lipsius: A contribution towards his intellectual biography. «Bulletin de l’Institut historique belge de Rome», 68 (1998), pp. 15-42.

Dörner 1999 = Reuchlin und Italien. Ed. Gerald Dörner. Stuttgart, Jan Thorbecke Verla, 1999.

Dyonisius 1628 = Codex canonum ecclesiasticorum Dionysij Exigui, Lutetiae Parisiorum, apud Mathurinum Du Puis, via Iacobaea, sub signo Coronae, 1628.

Epiphanius 1578 = D. Epiphanii [...] Contra octoaginta haereses opus, Panarium, siue Arcula, aut Capsula medica appellatum, continens libros tres, Basileae, ex officina Heruagiana, per Eusebium Episcopium, 1578.

Favaretto 1990 = Irene Favaretto. Arte antica e cultura antiquaria nelle collezioni venete al tempo della Serenissima. Roma; l’Erma di Bretschneider. 1990.

Festschrift 1896 = Festschrift der im Jahre 1546 gegründeten und am 3. Juli 1896 ihr 350 jähriges Bestehen feiernden Königlichen Klosterschule Ilfeld. Ilfeld, Kirchner, 1896.

Figrelius 1656 = Emundi Figrelii De statuis illustrium romanorum liber singularis. Holmiae, ex officina Johannis Janssonii, anno MDCLVI.

Fontanini 1753 = Biblioteca dell’eloquenza italiana di Mons. Giusto Fontanini arcivescovo d’Ancira con le annotazioni del signor Apostolo Zeno, Istorico e Poeta cesareo, cittadino veneziano, Venezia, presso Giambattista Pasquali, MDCCLIII.

Freculphus 1597 = Freculphi episcopi Lexovensis chronicorum libri duo, apud Hieronymum Commelinum, M. D. XCVII.

Fulvio 1527 = Antiquitates urbis per Andream Fulvium antiquarium. ro. nuperrime aeditae. [Coloph.]: Datum Romae apud sanctum Petrum, sub annulo Piscatoris. Die XV. Februarii.M. D. XXVII. Pontificatus nostri Anno quarto.

Georgius Acropolita 1651 = Georgii Acropolitae magni logothetae historia. Joelis Chronographia compendiaria et Joannis Canani narratio de Bello Constantinopolitano, Leone Allatio interprete, cum ejusdem notis et Theodori Douzae observationibus, Parisiis, e typographia regia, 1651.

Gerlo 1988 = Aloïs Gerlo. Les études lipsiennes: état de la question, in Juste Lipse (1547-1606), Colloque international tenu en mars 1987. Edité par Aloïs Gerlo. Bruxelles, University Press, 1988, pp. 9-24.

Germanicorum scriptores 1613 = Germanicorum scriptores tomus Alter: Quo continentur Gotefredi Viterbiensis Pantheon ... Ad hos scriptores, magna diligentia recognitos ... nunquam antehacin lucem edita, Hanoviae, Wechelianis apud haeredes Claudii Marnii, 1613.

Gotefredus 1613 = Germanicorum scriptores tomus Alter: Quo continentur Gotefredi Viterbiensis Pantheon ... Ad hos scriptores, magna diligentia recognitos ... nunquam antehacin lucem edita, Hanoviae, Wechelianis apud haeredes Claudii Marnii, 1613.

Grossi 2001 = Vittorino Grossi. Il Decretum Gelasianum: Nota in margine all’autorità della chiesa di Roma alla fine del sec. V. «Augustinianum» 41 (2001), p. 231-256.

Guilandinus 1571 = Melchioris Guilandini Papyrus, hoc est commentarius in tria C Plinii maioris de papyro capita. Venetiis, apud M. Antonium Vimum, M D LXXI.

Haase 1976 = Hans Haase. Die Universität Helmstedt 1576–1810. Bilder aus ihrer Geschichte. Jacobi-Verlag, Bremen; Wolfenbüttel, 1976.

Heidmann 1622 = Oratio De Bibliotheca Iulia. Qua Illustrißimo Principi, Friderico Ulrico, Duci Brunsvicensi ac Lunaeburgensi, de tam illustri ornamento Academiae suae concesso, gratias, senatus Academici decreto egit et argumentum hoc plenius aliquanto persecutus est. Christophorus Heidmannus. Helmaestadii, E typographeo heredum Iacobi Luci, Anno M DC XXII.

Hendrickson 2017 = Thomas Hendrickson. Ancient Libraries and Renaissance Humanism: the De bibliothecis of Justus Lipsius. Leiden; Boston, Brill, 2017.

Historia 1599 = Historia antiqua, Ex Bibliopolio Commeliniano, 1599.

Historia Augusta 1620 = Historiae Augustae scriptores, Parisiis, [H. Drovart], M DC.XX.

Honorius 1544 = D. Honorii augustudunensis presbyteri libri septem, Basileae, Cratander M. D. XLIIII.

Jacques 1789 = Charles Enee Jacques. Genealogie de la famille d'Audeians. Bruges, de l’imprimerie de Joseph de Busscher, MDCC. LXXXIX.

Jansen 1909 = Johannes Jansen. History of the German people at the close of the middle ages, translated by A. M. Christie. v. 13. London, Kegan Paul, Trench, Trubner, 1909.

Jaumann 2010 = Herbert Jaumann. Spitzel, Gottlieb in Neue Deutsche Biographie, v. 24, Berlin, Duncker & Humblot, 2010, p. 718-720.

Kellerman 2010 = James A. Kellerman, Thomas C. Oden, Incomplete Commentary on Matthew (Opus Imperfectum), Downers Grove, InterVarsity Press, 2010.

Keyselitz 1736 = Gottlieb Keyselitz. Vita Michaeli Neandri scholae Ilefeldens. Rectori. Sorau, 1736.

Kircher 2014 = Athanasius Kircher, Obeliscus Pamphilius, Hildesheim, Zurich, New York; Georg Olms, 2014.

Kircher 1650 = Athanasi Kircherii Obeliscus Pamphilius, Romae, Typis Ludovici Grignani, MDCL.

Lamey 1891 = Ferdinand Lamey. Hermann von der Hardt in seinen Briefen, Karlsruhe, Groos, 1891.

Lipsius 1602 = Iusti Lipsi de bibliothecis syntagma. Antuerpiae, ex officina plantiniana, Apud Ioannem Moretum.M D CII. Cum Priuilegiis Caesareo et Regio.

Lipsius 1607 = Iusti Lipsi de bibliothecis syntagma. Editio secunda, et ab ultima Auctoris manu. Antuerpiae, ex officina plantiniana, Apud Ioannem Moretum. M D CVII. Cum Priuilegiis Caesareo et duorum Regio.

Lipsius 1614 = Iusti Lipsi de bibliothecis syntagma, [Helmstedt, Jacob Lucius], anno M. DC. XIV.

Lipsius 1620 = Iusti Lipsii de Bibliothecis Syntagma et Fulvii Ursini, eadem de re Commendatio, Cum nonnullis Isidori de eodem argumento. Plutarchus de educat. liberorum. Helmaestadi, Typis heredum Iacobi Luci, Anno M. DC. XX.

Lomeier 1694 = Johannis Lomejeri zutphaniensis dierum genialium, sive dissertationum philologicarum decas I. Additus est rerum memorabilium index. Daventriae, apud Albertum Frontem bibliopolam Zutphaniae, Anno 1694.

Lomeier 1669 = De bibliothecis liber singularis auctore Iohanne Lomeiero. Prostat Zutphaniae, apud Henricum Beerren, M DC LXIX.

Longo 1981 = Nicola Longo. Ciccarelli, Antonio, in Dizionario biografico degli italiani, v. 25, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana, 1981, pp. 353-355.

Mader 1702 = De bibliothecis atque archivis virorum clarissimorum libelli et commentationes. Cum praefatione de scriptis et bibliothecis antediluvianis antehac edidit Joachimus Joan. Maderus. Secundam editionem curavit I. A. S. D. Helmestadi, typis ac sumtibus Georg-Wolfgangi Hamm, Acad. Typogr. MDCCII.

Mader 1678 = Antiquitates Brunsuicenses, hoc est Illustrium monumentorum, serenissimae, augustissimaeque domus Brunsuigio Luneburgicae vetustatem, sanctimoniam, ... sylloge, cum insigni auctario nunc altera vice edita, à Ioachimo Iohanne Madero, Helmestadi, Typis et sumtibus Henrici Davidi Mulleri, anno M. D. C. LXXVIII.

Mader 1671 = Chronicon M. Theodorici Engelhusii: Continens Res Ecclesiae Et Reipublicae, Ab Orbe Condito Ad Annum Christi Circiter MCCCCXX, Helmestadii, Typis ac sumtibus Henningi Mulleri, M. D.C. LXXI.

Mader 1665 = Chronicon Montis Sereni Sive Lauterbergense, Helmstedt, Müller, 1665.

Mader 1666 = De bibliothecis atque archivis virorum clarissimorum, quos aversa monstrat pagina, libelli et commentationes. Cum praefatione de scriptis et bibliothecis antediluvianis edidit Joachimus Johan. Maderus. Helmestadii, typis ac sumtibus Henningi Mülleri Academiae Juliae Typographi. Anno M D CLXVI.

Majer 1679 = Dissertatio De Sermone Hominis, Et Quae Eundem Consequitur Obligatione. Quam in Florentissimo, quod Ulmae est, Gymnasio presidente m. Eberhardo Rudolpho Rothio, Con-R. Hist. ac Moral. P.P. Placidae doctorum disquisitioni subiiecit Jo. Wolfg. Majer.a. d. 25. Febr. Anno M DC. LXXIX Ulmae Typis haeredum Christiani Balthasaris.

Manuzio 1596 = Apophthegmatum ex optimis utriusque linguae scriptoribus libri VIII. Pauli Manutii studio atque industria, editio tertia, Coloniae, impensis Lazari Zetzneri, M D. XCVI.

Manuzio 1575 = Adagia quaecumque ad hanc diem exierunt, Paulli Manutii studio. Florentiae, apud Iuntas, MDLXXV.

Marliano 1534 = Io. Bartholomei Marliani patricii mediolanen. antiquae Romae topographia libri septem. [coloph.]: Impressum Romae per Antonium Bladum de Asula in Campo Florae, in Aedibus .D. Ioan. Bap. de Maximis. Anno Domini .M.D.XXXIIII. Ultimo Mensis Maii.

Matthaeus parisiensis 1872 = Matthaei Parisiensis, Monachi Sancti Albani, Chronica Majora. Edited by Henry Richard Luard, v. 1, London, Longman, 1872.

Maximus 1614 = Maximi Tyrii dissertationes philosophicae com interpretatione et notis Danielis Heinsii, Lugduni Batavorum, apud Ioannem Patium Iuratum et Ordinarium Academiae Typographum, M.D.C.XIV.

Mazzoni 2012 = Ambrogio Mazzoni, Antonio Manfredi, Dalma Frascarelli, Alessandro Zuccari, Paolo Vian. La Biblioteca Apostolica Vaticana. Città del Vaticano; Jaca Book. 2012.

Meibomius 1688 = Rerum Germanicarum tomi III. Omnia recensuit Henricus Meibomius, t. 1, Helmaestadii, typis et sumptibus Georgii Wolffgangi Hammi, anno M DC LXXXVIII.

Meister 1881 = F. Meister. Michael Neander. «Neue Jahrbücher für Philologie und Paedogogik» 124 (1881), p. 180-186; 225-232; 309-315.

Melchior 1620 = Vitae germanorum medicorum qui seculo superiori, et quod excurrit, claruerunt. congestae et Ad annum usque MDCXX deductae a Melchiore Adamo. Haidelbergae, Impensis heredum Jonae Rosae, Excudit Johannes Georgius Geyder, Acad. Typogr. Anno M.DC.XX.

Menk 2005 = Gerhard Menk. Sagittarius, Casar in Neue Deutsche Biographie, v. 22, Berlin, Duncker & Humblot, 2005, p. 351.

Michael Glycas 1572 = Annales Michaeli Glycae Siculi: qui [...] Byzantinam historiam uniuersam exhibent, Basileae, per Epyscopios, M. D. LXXII.

Naudé 2012 = Gabriel Naudé. Istruzioni per allestire una biblioteca. Introduzione e traduzione di Alfredo Serrai con un saggio di Maria Cochetti; a cura di Massimo Gatta. Macerata, Bibliohaus, 2012.

Naudé 2008 = Gabriel Naudé. Avis pour dresser une bibliothèque. Introduction et notes de Bernard Teyssandier. Paris, Klinkcsieck, 2008.

Naudé 1992a = Gabriel Naudé. Avvertenze per la costituzione di una biblioteca, introduzione, traduzione e note a cura di Vittoria Lacchini. Bologna, Clueb, 1992.

Naudé 1992b = Gabriel Naudé. Consigli per la formazione di una biblioteca, a cura di Massimo Bray, presentazione di Jacques Revel. Napoli, Liguori, 1992.

Naudé 1627 = Gabriel Naudé. Advis pour dresser une bibliotheque. A Paris, chez Francois Targa, 1627.

Neander 1567 = Catechesis Martini Lutheri parva, Grecolatina, postremum recognita. Basel, Ioannis Oporinum, 1567.

Neander 1565 = Graecae linguae erotemata. Basileae, per Ioannem Oporinum, 1565.

Németh 2013 = András Németh. A Viennese Bibliophile in the Hungarian Royal Library in 1525. «Gutenberg Jahrbuch» (2013), p. 149-164.

Nuovo 2010 = Angela Nuovo. Sulle fonti italiane di Gabriel Naudé, in Dalla bibliografia alla storia. Studi in onore di Ugo Rozzo, a cura di Rudj Gorian. Udine, Forum, 2010, p. 205-215.

Nuovo 2009 = Angela Nuovo, Ritratto di collezionista da giovane: Peiresc a casa Pinelli, in Peiresc et l'Italie. Actes du colloque international: Naples, le 23 et le 24 juin 2006, Istituto Italiano per gli Studi Filosofici, Palazzo Serra di Cassano, sous la direction de Marc Fumaroli; édition établie par Francesco Solinas, Paris, Alain Baudry et Cie, 2009, p. 1-17.

Olearius 1711 = Johann Gottlieb Olearius, Bibliotheca scriptorum ecclesiasticorum, Ienae, apud Io. Felicem Bielckium, MDCCXI.

Olschki 1924 = Cesare Olschki. Francesco Albertini. «Roma: rivista di studi e di vita romana» 2, 11 (1924), p. 483-490.

Orsini 1570 = Imagines et. elogia. virorum illustrium. et eruditorum ex antiquis lapidibus et. nomismatibus. expressa cum annotationibus. ex bibliotheca Fulvi. Ursini M.D.LXX.Romae Ant. Lafrerij. [Coloph.:] Venetiis, MDLXX, in aedibus Petri Dehuchino Galli.

Palladio 1554 = L’antichità di Roma di m. Andrea Palladio. In Roma, appresso Vincenzo Lucrino, 1554.

Pamelius 1635 = Iacobi Pamelij [...] Argumenta et annotationes in Q. Sep. Fl. Tertulliani opera, quibus adiectæ sunt annotationes diuersorum, Parisiis, sumptibus Mathurini du Puis, M. DC. XXXV.

Panciroli 1590 = Rerum memorabilium, iam olim deperditarum et contra recens atque ingeniose inventarum libri duo a Guidone Pancirollo. Ambergae, Typis Forsterianis, M. D. IC.

Panciroli 1612 = Raccolta breve d’alcune cose più segnalate ch’ebbero gli antichi, e d’alcune altre trovate dai moderni: opera dell’eccellentissimo signor dottore Guido Panciroli. In Venetia, presso Bernardo Giunti, Giovanni Battista Ciotti et compagni, M D C XII.

Pansa 1590 = Della Libraria Vaticana ragionamenti di Mutio Pansa divisi in quattro parti. In Roma; appresso Giouanni Martinelli, 1590.

Patrizi 1534 = Francisci Patricii Senensis ... De institutione reipub. libri nouem, historiarum sententiarumque varietate refertissimi, cum annotationibus margineis, indiceque vocabulorum, factorum, dictorumque memorabilium copiosissimo, literarum serie phyluratim digesto, Parisiis, apud Galliorum Pratensem, Sub insigni Galleae. M. D. XXXIIII.

Pawling 2018 = Perla Chichilla Pawling. Lexicón de formas discursivas cultivadas por la Compañía de Jesús, Universidad Iberoamericana, 2018.

Perilli 2009 = Lorenzo Perilli. Scrivere la medicina. La trascrizione dei miracoli di Asclepio e il Corpus Hippocraticum, in Antike Medizin im Schnittpunkt von Geistes- und Naturwissenschaften. Internationale Fachtagung aus Anlass des 100-jahrigen Bestehens des Akademienvorhabens Corpus Medicorum Graecorum/Latinorum. Im Auftrag der Berlin-Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften. Herausgegeben von Christian Brockmann, Wolfram Brunschon, Oliver Overwien. Berlin, New York; de Gruyter, 2009.

Perilli 2006 = Lorenzo Perilli, «Il dio ha evidentemente studiato medicina». Libri di medicina nelle biblioteche antiche: il caso dei santuari di Asclepio, in Stranieri e non cittadini nei santuari greci. Atti del Convegno internazionale. A cura di Alessandro Naso. Firenze, Le Monnier, 2006.

Persona 1599 = Doctoris Gobellini Personae, Cosmodromium, hoc est, chronicon universale, complectens res ab orbe condito, Francofurti, Apud Andreae Wecheli heredes, 1599.

Pettegree 2017 = Andrew Pettegree. Broadsheets: Single-Sheet Publishing in the First Age of Print. Leiden, Brill, 2017.

Pflug 1982 = Julius Pflug. Correspondance. t. 5.2. Leiden, Brill, 1982.

Pflugk 1687 = Epistola ad perillustrem atque generosissimum Vitum Ludovicum à Seckendorff: virum de utraque republica meritissimum, praeter fata Bibliothecae Budensis, librorum quoque in ultima expugnatione repertorum catalogum exhibens. Sumptu Io. Bielckii, M DC LXXXVIII.

Pietrucci 1858 = Napoleone Pietrucci, Biografia degli artisti padovani, Padova, [Bianchi], 1858.

Pignoria 1613 = Laurentii Pignorii patavini de servis, et eorum apud Veteres ministeriis commentarius, Augustae Vindelicorum, ad insigne pinus, anno MDCXIII.

Pignoria 1656 = Laurentii Pignorii patavini de servis, et eorum apud Veteres ministeriis commentarius, editio secunda, Patavii, typis Pauli Frambotti, MDCLVI.

Pignot 1880 = Jean Henri Pignot. Un jurisconsulte au sezième siècle: Barthélemy de Chasseneuz. Paris, L. Larose, 1880.

Pistorius 1613 = Illustrium veterum scriptorum qui rerum a Germanis per multas aetates gestarum historias vel annales posteris reliquerunt tomus unus […] ex bibliotheca Joannis Pistorii, Francofurti, impensis Claudii Marnii haeredum, Ioannis et Andreae Marnii et Consortis, M. DC. XIII.

Platina 1626 = Historia B. Platinae de vitis pontificum romanorum. A D. N. Iesu Christo usque ad Paulum II. Venetum papam. Coloniae Agrippinae, Ex officina Choliniana, sumptibus Petri Cholini, anno M.DCXXVI.

Plutarchus 1620 = Plutarchi Chaeronensis moralia, quae usurpantur, t. 2, Francofurti, sumptibus haeredum Lazari Zetzneri, anno M. DC. XX.

Pollux 1608 = Iulii Pollucis Onomasticon, decem libris constans, Francofurti, pud Claudium Marnium et heredes Iohan. Aubrii., MDCVIII.

Reeves 2018 = John Reeves, Annette Yoshiko Reed, Enoch from Antiquity to the Middle Ages, v. 1, Oxford, University press, 2018.

Reimmann 1718 = Jacob Friedrich Reimmann. Idea Systematis Antiquitatis literariae. Hillesheim, sumptibus Ludolphi Schroderi, 1718.

Rhein 1993 = Stefan Rhein. Johann Reuchlin (1455–1522): ein deutscher ʻuomo universaleʼ, in Humanismus im deutschen Südwesten. Biographische Profile. Ed. by Paul Gerhard Schmidt. Sigmaringen, Thorbecke, 1993, p. 59–75.

Rocca 1591 = Bibliotheca Apostolica Vaticana a Sixto 5. pont. max. in splendidiorem, commodioremq. locum translata, et a fratre Angelo Roccha a Camerino, [...] commentario. Romae, ex typographia Apostolica Vaticana, 1591.

Rossi 1971 = Lovanio Rossi. Bonifacio Baldassarre, in Dizionario Biografico degli Italiani, v. 12, Roma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 1971.

Rossi 2014 = Giovanni Rossi. Panciroli, Guido, in Dizionario Biografico degli Italiani, v. 80, Roma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2014.

Rostagni 1920 = Augusto Rostagni, Giuliano l’apostata. Saggio critico con le operette politiche e satiriche tradotte e commentate, Torino, fratelli Bocca, 1920.

Rozzo 1995 = Ugo Rozzo. L’Advis di Gabriel Naudé e la nascita della biblioteconomia. «La Bibliofilia», 97 (1995), pp. 59-74.

Rozzo 1990 = Ugo Rozzo, L’amicizia “bibliotecaria” tra Gabriel Naudè e Giacomo Filippo Tomasini, in Per le nozze di corallo 1955-1990 di Enzo Esposito e Citty Mauro, Ravenna, Longo, 1990, p. 117-130.

Ruysschaert 1987 = Josè Ruysschaert. Fulvio Orsini, son père, ses prénoms et les Orsini de Mugnano. «Mélanges de l'Ecole française de Rome. Moyen-Age, Temps modernes», 99 (1987), pp. 213-229.

Ruysschaert 1960 = Josè Ruysschaert. Albertini Francesco, in Dizionario Biografico degli Italiani. v. 1. Roma; Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani. 1960, p. 724-725.

Sagittarius 1718 = Casparis Sagittarii, D. Historici Sax. et historiar. p. p. Introductio in Historiam Ecclesiasticam. v. 1, Ienae, apud Io. Felicem Bielckium, M DCC XIIX.

Sandri 1951 = Leopoldo Sandri. Il De archivis di Baldassarre Bonifacio. «Notizie degli Archivi di Stato» 10 (1951), p. 95-111.

Sandys 2011 = John Edwin Sandys. A History of Classical Scholarship: The Eighteenth Century in Germany and the Nineteenth Century in Europe and the United States of America, v. 3, Cambridge, University press, 2011.

Schmid 1703 = De bibliothecis nova accessio collectioni Maderianae adiuncta a J.A.S. D. Helmstadii, Typis et sumtibus Georg-Wolffgangi Hammi, Acad. Typogr. Anno M DCC III.

Schott 1601 = Itinerarium nobiliorum Italiae regionum, urbium, oppidorum et locorum, nunc serio auctum ... poterit Vicentiae, apud Petrum Bertelium, MDCI.

Schott 1559 = Mariani Scoti [...] Chronica: ad evangelij veritatem, post hebraicae sacro sancte scripture & septuaginta interpretum variationem, Basileae, apud Ioannem Oporinum, [1559].

Serrai 2010 = Alfredo Serrai. Ermeneutica, in chiave bibliografica, dello 'Advis' naudeano. «Il bibliotecario», s. III, 1/2 (2010), pp. 13-47.

Serrai 2004 = Alfredo Serrai. Angelo Rocca fondatore della prima biblioteca pubblica europea. Milano, Sylvestre Bonnard, 2004.

Serrai 1993 = Alfredo Serrai. Storia della bibliografia, v. 5. Roma, Bulzoni, 1993.

Serrai 1992 = Alfredo Serrai. Gabriel Naudé, Advis pour dresser une bibliothèque (1627). «Il Bibliotecario», 31 (1992), pp. 49-85.

Serrai 1991 = Alfredo Serrai, Storia della bibliografia, v. 3, Roma, Bulzoni, 1991.

Serrai 1990 = Alfredo Serrai. Conrad Gesner. A cura di Maria Cochetti; con una bibliografia delle opere allestita da Marco Menato. Roma, Bulzoni, 1990.

Serrai 1988 = Alfredo Serrai. Storia della Bibliografia, v. 1. Roma, Bulzoni, 1988.

Serrai 1983 = Alfredo Serrai, Angelica Vindicata, in Biblioteche e cataloghi. Firenze; Sansoni. 1983, pp. 25-44.

Sixtus Senensis 1626 = Bibliotheca sancta a F. Sixto Senensi, Coloniae Agrippinae, ex officina Choliniana, sumptibus Petri Cholini, anno M. DC. XXVI.

Spitzel 1668 = Sacra bibliothecarum illustrium arcana retecta, sive mss. theologicorum, in praecipuis Europae bibliothecis extantium designatio […] edita a Theophilo Spizelio. Augustae Vindelicorum, apud Gottlieb Goebelium, anno M DC LXVIII.

Stobaeus 1581 = Loci communes sacri et profani sententiarum omnis generis ex authoribus graecis plus quam trecentis congestarum per Ioannem Stobaeum, et veteres in Graecia monachos Antonium et Maximum: a Conrado Gesnero tigurino latinitate donati, et nunc primùm in unum volumen Graecis ac Latinis è regione positis coniuncti. Francofurti, Ex officina typographica Andreae Wecheli, impensis Roberti Cambieri. M.D.LXXXI.

Stolzenberg 2013 = (Daniel Stolzenberg. Egyptian Oedipus: Athanasius Kircher and the Secrets of Antiquity. Chicago, University press, 2013.

Tallini 2015 = Gennaro Tallini. Bibliografia integrale di Giovanni Tarcagnota (1508-1566). Gaeta, Passerino, 2015.

Tallini 2013 = Gennaro Tallini, Nuove coordinate biografiche per Giovanni Tarcagnota (1508-1566), «Italianistica», 1 (2013), p. 105-125.

Tallini 2011 = Gennaro Tallini, Tra studio e bottega. Coordinate biobibliografiche per Giovanni Tarcagnota da Gaeta (1518-1566). «Bibliologia» 4 (2011), p. 16-42.

Tertullianus 1641 = Q. Sept. Florentis Tertulliani opera Lutetiae, sumptibus Mathurini du Puis, via Iacobea, sub signo Coronae, M. DC. XLI.

Teyssandier 2008 = Bernard Teyssandier. L’ethos érudit dans l’Avis pour dresser une bibliothèque de Gabriel Naudé. «Littératures classiques» 66 (2008) 2, p. 115-131.

Theodoretus 1566 = Theodoreti episcopi Ciry De providentia orationes decem, interprete Victorino Strigelio. Lipsiae, [1566].

Tinelli 2019 = Elisa Tinelli, Prolegomeni all’edizione critica del De regno et regis institutione di Francesco Patrizi da Siena, «Critica letteraria» 182 (2019), p. 113-134.

Tommasini 1632 = V.C. Laurentii Pignorii Pat. canonici Taruisini historici, et philologi eruditissimi Bibliotheca, et Museum. Auctore Iac. Philippo Tomasino, Venetiis, apud Io. Petrum Pinellum, M. DC. XXXII.

Tommasini 1639 = Bibliothecae Patauinae manuscriptae publicae et priuatae. Quibus diuersi scriptores hactenus incogniti recensentur, ac illustrantur. Studio et opera Iacobi Philippi Tomasini, Ad Franciscum Vitellium archiepiscopum Thessalonicensem, Utini, typis Nicolai Schiratti, 1639.

Torniello 1616 = Annales sacri et profani […] auctore Augustino Torniello, Francofurti, Typis Nicolai Hoffmanni, sumptibus viduae Iacobi Frischeri, anno M. DC. XVI.

Trebbi 2019 = Giuseppe Trebbi, Tomasini, Giacomo Filippo, in Dizionario Biografico degli Italiani, v. 96, Roma, Istituto della Enciclopedia Italiana, 2019.

Trebbi 2017 = Giuseppe Trebbi, Giacomo Filippo Tomasini tra Venezia e l'Istria, in: Trieste e l’Istria. Incontri a tema per la diffusione della storia e del patrimonio culturale, a cura di Annalisa Giovannini, Trieste, Società Istriana di archeologia e storia patria, 2017.

Valentinelli 1872 = Giuseppe Valentinelli. Dei cataloghi a stampa di codici manoscritti delle biblioteche italiane. Venezia, tipografia Grimaldo, 1872.

Van Banning 1990 = Joop van Banning, Il Padre Nostro nell’Opus Imperfectum in Matthaeum, «Gregorianum» 71 (1990) 2, p. 293-313.

Van der Aa 1865 = Abraham Jacob van der Aa. Biografisch Woordenboek der Nederlanden, v. 11, Haarlem, J. J. Van Brederoe, 1865.

Vedova 1836 = Giuseppe Vedova, Biografia degli scrittori padovani, v. 1, Padova, coi tipi della Minerva, MDCCCXXXVI.

Von Raumer 1858 = Karl von Raumer. Michael Neander. «American Journal of Education» 5 (1858), p. 599-602.

Von der Hardt 1702 = Memorabilia Rudolpheae novae helmstadiensis bibliothecae. Helmstadii, Typis Salomonis Schnorrii, [1702].

Vossius 1635 = Gerardi Ioannis Vossii De arte grammatica libri septem, Amstelodami, Apud Guilielmum Blaeu, 1635.

Walker 1991 = Thomas Walker. Justus Lipsius and the Historiography of Libraries. «Libraries and Culture», 26 (1991) 1, pp. 49-65.

Wear 1985 = The medical renaissance of the sixteenth century. Edited by Andrew Wear, Roger Kenneth French, Iain M. Lonie. Cambridge; Cambridge University Press. 1985.

Weiss 1959 = Roberto Weiss, Andrea Fulvio antiquario Romano (ca. 1470-1527), in Annali della Scuola Normale Superiore di Pisa, classe di Lettere, Storia e Filosofia, s. II, 28 (1959), pp. 1-44.

Żbikowska-Migoń 1994 = Anna Żbikowska-Migoń. Anfänge buchwissenschaftlicher Forschung in Europa: dargestellt am Beispiel der Buchgeschichtsschreibung des 18. Jahrhunderts. Wiesbaden, Otto Harrassowitz Verlag, 1994.

Zimmermann 1891 = Paul Zimmermann. Christoph Schrader, in Allgemeine Deutsche Biographie. v. 32, Duncker & Humblot, Leipzig 1891, p. 422–425.

Zimmermann 1890 = Paul Zimmermann. Schmidt, Johann Andreas, in Allgemeine Deutsche Biographie, v. 31, Leipzig, Duncker & Humboldt, 1890, p. 734-736.

Zimmermann 1884 = Paul Zimmermann. Mader, Joachim Johann, in Allgemeine Deutsche Biographie. v. 20. Leipzig, Duncker & Humblot, 1884.

Zonaras 1557 = Joannis Zonarae, [...] Compendium historiarum in tres tomos distinctum [...] labore Hieronymi Wolfii, graece ac Latine in lucem editum, Basileae, per Ioannem Oporinum, 1557.

Zuccari 1992 = Alessandro Zuccari. I pittori di Sisto V. Roma, Palombi, 1992.

Published

2020-06-23

How to Cite

Baldi, D. (2020). Joachim Johann Mader’s De scriptis et bibliothecis antediluvianis. Bibliothecae.It, 9(1), 118–253. https://doi.org/10.6092/issn.2283-9364/11163

Issue

Section

Essays